Przypomnijmy, iż przepisy dotyczące okresu przedawnienia składek ZUS były zmieniane kilkukrotnie. 

Do końca 2011 roku obowiązywał 10-letni okres przedawnienia. Obowiązujący wówczas stan prawny stawiał jednak przedsiębiorców na wyjątkowo nierównej pozycji względem ZUS. Okres przedawnienia składek należnych ZUS-owi wynosił bowiem 10 lat, jednak składki nadpłacone przez przedsiębiorcę przedawniały się już po 5 latach. Przedsiębiorca zatem pozostawał z długiem wobec ZUS aż przez 10 lat, podczas gdy dług ZUS-u wobec przedsiębiorcy przedawniał się już po 5 latach.

To legislacyjne uprzywilejowanie ZUS-u miało zostać zniesione nowelizacją ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. I rzeczywiście, we wrześniu 2011 roku uchwalone zostały nowe przepisy, zgodnie z którymi zmianie uległ art. 24 ustawy, regulujący tę kwestię. Nowa ustawa przewidywała, iż od stycznia 2012 roku, okres przedawnienia składek ZUS wyniesie jedynie 5 lat

Sytuacja wyglądała bajecznie. Niestety, niewielu zainteresowanych zauważyło wówczas, iż kilka miesięcy przed uchwaleniem nowego przepisu, Sejm przegłosował również inną nowelizację tego samego przepisu. Nowelizacja z kwietnia 2011 roku (dostępna tutaj) dodała bowiem dodatkowy ustęp w art. 24 ustawy. Ustęp ten poszerzał katalog zdarzeń, które zawieszają bieg okresu przedawnienia. Ten dodatkowy przepis otrzymał następujące brzmienie:

Art.24.5f. W przypadku wydania przez Zakład decyzji ustalającej obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym, podstawę wymiaru składek lub obowiązek opłacania składek na te ubezpieczenia, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu od dnia wszczęcia postępowania do dnia, w którym decyzja stała się prawomocna.

Skutki uchwalenia tego przepisu okazały się katastrofalne dla płatników składek.

W poprzednim stanie prawnym, składki przedawniały się co prawda dopiero po 10 latach, ale ZUS nie miał możliwości zawieszenia biegu terminu przedawnienia w tak banalny sposób. W nowym stanie prawnym okazało się natomiast, iż ZUS może zawiesić bieg terminu przedawnienia praktycznie w każdej chwili. Wystarczy, że urzędnik ZUS wyda zwykłą decyzję o podleganiu ubezpieczeniom lub decyzję wymiarową. W momencie wydania takiej decyzji, bieg terminu przedawnienia jest zawieszany.

Co to oznacza w praktyce? Załóżmy że przedsiębiorca, z powodu niewypłacalności, zalega ze składkami od 4 lat i 10 miesięcy. Gdyby nie ten dodatkowy przepis, który zacytowaliśmy powyżej, ZUS nie miałby możliwości wyegzekwowania tych zaległych składek i musiałby uznać, że okres przedawnienia rzeczywiście wynosi 5 lat. Po upływie tych dodatkowych 2 miesięcy składki przedawniłyby się i tym samym ZUS nie mógłby żądać już od przedsiębiorcy zapłaty przedawnionych składek. 

Jednak dzięki uchwaleniu tego dodatkowego przepisu, ZUS ma obecnie możliwość zawieszenia biegu okresu przedawnienia w dowolnym momencie. Zatem gdy tylko urzędnik zorientuje się, że dana firma posiada zaległości, może, w sposób nieskrępowany, wydać dowolną decyzję wymiarową. Decyzja może zostać wydana natychmiast i praktycznie bez żadnych ograniczeń formalnych. W naszym przykładzie, urzędnik może wydać decyzję na dwa miesiące przed końcem okresu przedawnienia. W ten sposób przedsiębiorca pozostanie z długiem wobec ZUS na kolejne lata. W praktyce sprawa może ciągnąć się przez kolejnych 15 lat i przedsiębiorca nie pozbędzie się długu nigdy.

Ustawodawca zagwarantował więc ZUS-owi możliwość przedłużania okresu przedawnienia w nieskończoność. Teoretyczny okres przedawnienia wynoszący 5 lat jest więc zapisem czysto formalnym, który możemy traktować jako zwykłą sztuczkę PR-owską w wydaniu ustawodawcy.

więcej na; pox.pl