Nawet u ludzi dorosłych można wytrenować współczucie oraz idące za nim zachowania altruistyczne – wynika z badań opublikowanych na łamach Psychological Science.

Empatia motywuje do zachowań altruistycznych. Zdolność do współczucia często rozpatrywana jest przez psychologów jako niezmienna cecha osobowości, ponieważ na ogół trafnie potrafimy przewidzieć czy i kiedy dana znana nam osoba, będzie skłonna do zachowań altruistycznych. Tymczasem z nowych badań przeprowadzonych przez naukowców z Centrum Badań Zdrowego Umysłu w Waisman Center of the University of Wisconsin-Madison wynika, że można dorosłych współczucia nauczyć.

Zaprojektowane przez Helen Weng i współpracowników badania sprawdzały, czy osoby dorosłe trenowane we współczuciu będą podejmować się większej ilości altruistycznych zachowań oraz czy będą temu towarzyszyć jakieś zmiany neuronalne?

Naszym podstawowym pytaniem było: Czy współczucia można nauczyć się będąc już dorosłym? Czy możemy stać się bardziej opiekuńczymi, jeśli będziemy trenować taki sposób myślenia? – tłumaczy Weng.

W jednym z badań wzięło udział 40 uczestników. Połowę przeszkolono w medytacji współczucia (starożytna technika buddyjska zwiększająca opiekuńcze uczucia wobec ludzi, którzy cierpią), a połowę w treningu dowartościowywania się. W warunku medytacji, uczestnicy wyobrażali sobie osobę, która doświadczyła krzywdy, a następnie medytowała chcąc, by skupienie przyniosło ulgę. Uczestnicy praktykowali medytację współczucia wyobrażając sobie różne osoby. Zaczynali od ukochanej osoby (czyli kogoś wobec kogo łatwo poczuć współczucie), przyjaciela lub członka rodziny. Potem praktykowali współczucie dla siebie, kogoś obcego, a na końcu dla kogoś z kim aktualnie byli w konflikcie np. kłopotliwego współpracownika lub współlokatora. W warunku dowartościowywania się uczestnicy uczyli się poznawczej reinterpretacji – techniki, w której ludzie uczą się przeformułowywać swoje myśli w pozytywny sposób.

Obie grupy słuchały instrukcji dźwiękowych na temat treningu 30 minut dziennie przez dwa tygodnie. Chcieliśmy zbadać, czy ludzie są w stanie zmienić swoje nawyki emocjonalne w relatywnie krótkim okresie czasu – tłumaczy Weng.

Dodatkowo wszyscy uczestnicy poddawani byli sesjom fMRI mózgu (funkcjonalny rezonans magnetyczny) przed i po treningu. Na końcu, po 2 tygodniach wszystkich uczestników zaproszono do „gry w dyktatora” (która w skrócie polega na rozdzieleniu sumy pieniędzy między siebie i drugą osobę), dając możliwość wydania własnych pieniędzy w odpowiedzi na czyjąś potrzebę. Każdy uczestnik grał przez internet z dwójką anonimowych graczy – dyktatorem i ofiarą i obserwował jak dyktator nieuczciwie dzieli się z ofiarą wspólną pulą pieniędzy (1$ z 10$ dla ofiary). Wtedy uczestnik miał możliwość zadecydowania czy i ile własnych pieniędzy (z puli 5$) postanawia przekazać ofierze w celu wyrównania nieuczciwego podziału.