Jedna z najpopularniejszych atrakcji regionu być może nie powstałaby gdyby nie...cukier. W końcówce XIX w. gorączkowo poszukiwano najlepszego sposobu na transport  potrzebnego do jego produkcji surowca.

Wąskotorówka wydawała się idealnym rozwiązaniem –  stosunkowo pojemna, szybka i ekonomiczna w eksploatacji. Jej wąskie tory wraz z niezbędną infrastrukturą można było łatwo układać i naprawiać nawet w trudnym, podmokłym terenie, w lesie czy na wąskich nasypach.  

Pierwszy, oddany do użytku odcinek liczył około 5 kilometrów i powstał najprawdopodobniej w 1886 r. W następnych latach linia była sukcesywnie rozbudowywana. Przełom nastąpił w 1899 roku, kiedy to  powołano spółkę „Westpreussiche Kleinbahnen A.G.”.

Jej działalność pozwoliła na zwiększenie sieci do  300 km. Połączono w ten sposób niemal wszystkie miejscowości w delcie Wisły. Był to ruch już w dużej mierze pasażerski – podróż odbywała się w wygodnych warunkach, latem popularnością cieszyły się specjalne, odkryte wagony. W połowie lat 30 XX wieku sieć stanowiło 96 mostów i przepustów, warsztaty główne w Nowym Dworze Gdańskim i Malborku, 31 parowozów, 52 wagony osobowe i 1011 towarowych. Przy obsłudze połączeń pracowało 222 osób. 

W SŁUŻBIE OKUPANTOWI

W czasie wojny kolej miała swoją smutną historię – hitlerowcy używali jej do transportu więźniów do obozu zagłady Stutthof.W tym celu wybudowano istniejący do dziś specjalny przystanek, tuż obok willi komendanta. Kolej woziła także żołnierzy Wermahtu, jednostki Waffen SS i zrabowany dobytek, który przeładowywano do kolei normalnotorowej i wywożono w głąb Trzeciej Rzeszy.

 Po wojnie przywróceniem kolei do życia zajął się Zarząd Gdańskich Kolei Wąskotorowych. Mozolnie odbudowywano infrastrukturę. W końcu lat 60, na skutek rozwoju prywatnego transportu drogowego i problemów finansowych rozpoczął się proces stopniowej likwidacji kolei wąskotorowej na Żuławach

NOWY ROZDZIAŁ

 We wrześniu 2000 roku Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych  wspólnie ze starostwem powiatowym w Nowym Dworze oraz gminami Stegna i Sztutowo reaktywowało działalność kolei wąskotorowej na Żuławach.

 Odbudowana kolej otrzymała nazwę Żuławska Kolej Dojazdowa ,a jej pierwszy przejazd odbył się 15 sierpnia 2002 r, spotykając się zainteresowaniem, które przeszło wszelkie oczekiwania. Rok później, 21 czerwca  uruchomiono połączenia z Nowego Dworu do Prawego Brzegu Wisły i Sztutowa. Obecnie kolej kursuje pełną parą,  Sukcesywnie pozyskiwany jest nowy tabor, przeprowadzone są remonty i kompleksowe przeglądy nie tylko taboru ale i całości obsługiwanej trasy.

Dzieki temu oraz wyjątkowo malowniczemu otoczeniu, przejażdżka pociągiem należy do niezapomnianych wrażeń i na długo zostaje w pamięci turystów.

Wiele ciekawych informacji (W tym historycznych), rozkłady jazdy oraz imprez można znaleźć na oficjalnej stronie Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Kolei Żelaznych